Giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự có ý nghĩa quan trọng trong việc giải quyết vụ án hình sự, đảm bảo việc giải quyết vụ án hình sự được nhanh chóng, kịp thời cũng như đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia tố tụng, đặc biệt đối với chủ thể bị thiệt hại trong vụ án hình sự. Vì lẽ đó, Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về nguyên tắc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự. Đây là một trong những nguyên tắc cơ bản của pháp luật tố tụng hình sự.
Việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự được quy định tại Điều 30 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015, cụ thể như sau:
“Việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được tiến hành cùng với việc giải quyết vụ án hình sự. Trường hợp vụ án hình sự phải giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại, bồi hoàn mà chưa có điều kiện chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự thì vấn đề dân sự có thể tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.”
Việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự cho bị hại phát sinh theo đề nghị bị hại hoặc yêu cầu của viện kiểm sát. Việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự cho nguyên đơn dân sự chỉ phát sinh khi nguyên đơn dân sự có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Căn cứ nguyên tắc nêu trên, bị hại, nguyên đơn dân sự có quyền yêu cầu giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự trong khi cơ quan tố tụng hình sự giải quyết vụ án hình sự hoặc có thể yêu cầu tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự riêng nếu không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự.
Khác với giải quyết bồi thường thiệt hại trong các tranh chấp dân sự theo thủ tục tố tụng dân sự, việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự được áp dụng theo thủ tục tố tụng hình sự; và việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự không có thủ tục hòa giải; đặc biệt, việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự thì nghĩa vụ chứng minh, thu thập chứng cứ thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng.
- Thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình.
- Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.
- Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.
Ngoài ra, mặc dù không có quy định về thủ tục hòa giải tại tòa án và trách nhiệm của tòa án trong việc công nhận sự thỏa thuận thành của các bên đương sự khi giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự, nhưng trên cơ sở nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận của các đương sự quan hệ dân sự, nếu các bên đương sự tự thỏa thuận được với nhau và nội dung thỏa thuận không trái của pháp luật và đạo đức xã hội, Tòa án sẽ ghi nhận sự thỏa thuận của các đương sự về việc giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự trong bản án hình sự.
Về tách việc vụ án dân sự ra để giải quyết riêng, Điều 30 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về điều kiện để tách vấn đề dân sự trong vụ án hình sự để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự khi “chưa có điều kiện chứng minh” và “không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự”.
Cuối cùng, người có yêu cầu giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự cần lưu ý thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại do vụ án hình sự có thể trải qua quá trình tố tụng kéo dài hơn 03 năm, mà theo Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện là 03 năm kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
Trên đây là nội dung khái quát về giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay. Nếu Quý khách hàng có khó khăn trong việc tìm kiếm một Công ty Luật Tư vấn và hỗ trợ về vấn đề liên quan đến giải quyết bồi thường dân sự trong vụ án hình sự, vui lòng liên hệ chúng tôi: Phước và Các Cộng Sự là một công ty luật chuyên nghiệp được thành lập tại Việt Nam và hiện có gần 100 thành viên đang làm việc tại ba văn phòng Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Phước và Các Cộng Sự cũng được đánh giá là một trong những công ty luật chuyên về pháp luật dân sự hàng đầu tại Việt Nam mà có các lĩnh vực hành nghề đứng đầu trên thị trường pháp lý như Lao động và Việc làm, Thuế, Mua bán và Sáp nhập, Tranh tụng. Chúng tôi tự tin là một trong những Công ty Luật Tư vấn pháp lý doanh nghiệp cung cấp dịch vụ pháp lý tốt nhất đến Quý Khách hàng.
