Mặc dù chế định hợp đồng cho phép các bên tham gia hợp đồng dân sự có quyền tự do thỏa thuận nhưng để bảo đảm giá trị pháp lý của hợp đồng dân sự được giao kết, các bên cần lưu ý và tuân thủ những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực trong quá trình xác lập hợp đồng dân sự đó. Pháp luật dân sự không quy định cụ thể những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực. Tuy nhiên, trên cơ sở quy định hợp đồng dân sự là một loại giao dịch dân sự tại Điều 116 của Bộ luật Dân sự 2015, chúng ta có thể rút ra được kết luận rằng những điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự cũng là những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực. Cụ thể, những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực bao gồm:
(i) Chủ thể hợp đồng dân sự có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với hợp đồng dân sự được xác lập;
(ii) Chủ thể tham gia hợp đồng dân sự hoàn toàn tự nguyện;
(iii) Mục đích và nội dung của hợp đồng dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; và
(iv) Hình thức của hợp đồng dân sự tuân thủ quy định pháp luật trong trường hợp luật có quy định hình thức của hợp đồng dân sự là điều kiện có hiệu lực của hợp đồng đó.
Điều kiện đầu tiên trong những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực là điều kiện về chủ thể hợp đồng dân sự. Theo đó, các chủ thể tham gia hợp đồng dân sự phải có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự phù hợp với hợp đồng được xác lập. Một số quy định liên quan đến điều kiện năng lực hành vi dân sự để tham gia xác lập và thực hiện hợp đồng có thể kể đến như: người đủ 18(mười tám) tuổi trở lên mới được quyền tự mình xác lập và thực hiện hợp đồng liên quan đến bất động sản, động sản có đăng ký; người chưa thành niên không được tự mình xác lập và thực hiện hợp đồng ngoại trừ những hợp đồng được xác lập để phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi[1].
Ý chí của các bên tham gia hợp đồng cũng là một trong những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực. Theo đó, các bên tham gia xác lập và thực hiện hợp đồng phải tự do ý chí và hoàn toàn tự nguyện. Hợp đồng dân sự bị xem xét là không có sự tự nguyện của chủ thể tham gia khi có sự giả tạo, nhầm lẫn, lừa dối, đe dọa, cưỡng ép, hoặc người xác lập hợp đồng vào đúng thời điểm không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình.
Mặc dù tinh thần tự do, tự nguyện trong xác lập và giao kết hợp đồng là một trong những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực nhưng sự tự do, tự nguyện phải trong khuôn khổ của pháp luật. Do vậy, mục đích và nội dung của hợp đồng dân sự không được vi phạm điều cấm của luật, không trái với đạo đức xã hội[2].
Trong một số trường hợp, hình thức hợp đồng là một trong những tiêu chí đánh giá, xem xét và có thể ảnh hưởng đến tính hiệu lực của hợp đồng. Theo đó, trong một số loại giao dịch dân sự nhất định, pháp luật quy định hợp đồng phải được lập thành văn bản, phải được công chứng, chứng thực hoặc đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì mới có hiệu lực ví dụ như: hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng dất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất mà một bên trong giao dịch là tổ chức hoạt động kinh doanh bất động sản[3]. Tuy nhiên, hợp đồng không đáp ứng điều kiện về hình thức sẽ không đương nhiên vô hiệu bởi lẽ trong trường hợp một bên hoặc các bên đã thực hiện được ít nhất hai phần ba phần nghĩa vụ đã thỏa thuận thì hợp đồng không tuân thủ quy định về hình thức vẫn có thể có hiệu lực theo quyết định của Tòa án[4].
Trên đây là nội dung khái quát về những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực. Nếu Quý khách hàng có khó khăn trong việc tìm kiếm một Công ty Luật Tư vấn và hỗ trợ về những điều kiện bắt buộc để hợp đồng dân sự có hiệu lực, vui lòng liên hệ chúng tôi: Phước và Các Cộng Sự là một công ty luật chuyên nghiệp được thành lập tại Việt Nam và hiện có gần 100 thành viên đang làm việc tại ba văn phòng Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Phước và Các Cộng Sự cũng được đánh giá là một trong những công ty luật chuyên về pháp luật dân sự hàng đầu tại Việt Nam mà có các lĩnh vực hành nghề đứng đầu trên thị trường pháp lý như Lao động và Việc làm, Thuế, Mua bán và Sáp nhập, Tranh tụng. Chúng tôi tự tin là một trong những Công ty Luật cung cấp dịch vụ pháp lý tốt nhất đến Quý khách hàng.
[1] Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015.
[2] Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015.
[3] Điều 167.3 Luật Đất đai 2013.
[4] Điều 129.2 Bộ luật Dân sự 2015.
