Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?, là một câu hỏi hết sức quan trọng khi lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài, bởi lẽ, phán quyết trọng tài được xác định là phán quyết của trọng tài nước ngoài hay không có ảnh hưởng rất lớn đến việc thi hành phán quyết đó. Dù một bên được tuyên có lợi như thế nào đi nữa nhưng phán quyết trọng tài không được công nhận và cho thi hành thì mọi công sức để có được phán quyết đó đều là vô nghĩa. Do vậy, để trả lời toàn bộ câu hỏi Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?, trước hết, cần xem xét phán quyết của trọng tài nước ngoài là gì.
Theo Luật Trọng tài thương mại 2010, phán quyết của trọng tài nước ngoài là phán quyết do Trọng tài nước ngoài tuyên ở ngoài lãnh thổ Việt Nam hoặc ở trong lãnh thổ Việt Nam để giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận lựa chọn[1]. Như vậy, pháp luật trọng tài Việt Nam xác định phán quyết của trọng tài nước ngoài trên cơ sở trọng tài tuyên phán quyết là trọng tài nước ngoài hay trọng tài Việt Nam, bất kể địa điểm đưa ra phán quyết là trong lãnh thổ Việt Nam hay ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Cũng theo Luật Trọng tài thương mại 2010, Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thoả thuận và được tiến hành theo quy định của Luật này, và Trọng tài nước ngoài là trọng tài được thành lập theo quy định của pháp luật trọng tài nước ngoài do các bên thỏa thuận lựa chọn để tiến hành giải quyết tranh chấp ở ngoài lãnh thổ Việt Nam hoặc trong lãnh thổ Việt Nam.
Và do đó, việc xác định trọng tài nước ngoài hay trọng tài Việt Nam không nhất thiết phải dựa vào quốc tịch của trọng tài viên, tức là người được các bên lựa chọn hoặc được Trung tâm trọng tài hoặc Tòa án chỉ định để giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật Trọng tài thương mại 2010, mà phải dựa vào căn cứ thành lập trọng tài giải quyết tranh chấp giữa các bên.
Theo cách tiếp cận của quốc tế cũng như tại Việt Nam hiện nay, có hai hình thức tồn tại cơ bản của trọng tài, đó là trọng tài vụ việc và trọng tại quy chế. Tại Việt Nam, hình thức Trọng tài quy chế được thực hiện tại một Trung tâm trọng tài theo quy định của Luật Trọng tài thương mại và quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài đó.
Do vậy, nếu các bên lựa chọn hình thức trọng tài quy chế tại trung tâm trọng tài được thành lập theo pháp luật trọng tài Việt Nam để giải quyết tranh chấp, thì phán quyết của trọng tài được thành lập bởi các trung tâm trọng tài này không được xem là phán quyết của trọng tài nước ngoài và được thi hành theo quy định về pháp luật thi hành án dân sự. Tương tự, dù thành phần trọng tài của Hội đồng trọng tài được thành lập bởi các trung tâm trọng tài nêu trên có trọng tài viên mang quốc tịch nước ngoài thì phán quyết trọng tài tuyên bởi Hội đồng trọng tài cũng không được xem là phán quyết của trọng tài nước ngoài.
Đối với trường hợp các bên lựa chọn hình thức trọng tài vụ việc để giải quyết tranh chấp, nếu các bên không thỏa thuận về việc thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc, thì Hội đồng trọng tài vụ việc được thành lập theo quy định của Luật Trọng tài thương mại của Việt Nam, và do đó, cho dù thành phần của Hội đồng trọng tài vụ việc có trọng tài viên mang quốc tịch nước ngoài, hoặc cho dù Hội đồng trọng tại vụ việc giải quyết tranh chấp và đưa ra phán quyết ngoài lãnh thổ Việt Nam, thì phán quyết đó cũng không được xem là phán quyết của trọng tài nước và cũng được thi hành theo pháp luật thi hành án dân sự của Việt Nam. Như vậy, đối với câu hỏi phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì trong Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?, có thể nhận định rằng phán quyết trong các trường hợp nêu trên không phải là phán quyết của Trọng tài nước ngoài.
Vậy, trường hợp nào mới là phán quyết của Trọng tài nước ngoài trong vấn đề Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?
Như phân tích bên trên, một số trường hợp sau đây có thể bị xác định là phán quyết của Trọng tài nước ngoài:
- Hội đồng trọng tài quy chế được thành lập theo pháp luật trọng tài nước ngoài hoặc quy tắc tố tụng trọng tài của trung tâm trọng tài được thành lập theo pháp luật trọng tài nước ngoài, cho dù thành phần Hội đồng trọng tài có trọng tài viên là công dân Việt Nam, hoặc Hội đồng trọng tài giải quyết tranh chấp và tuyên phán quyết tại lãnh thổ Việt Nam; hoặc
- Hội đồng trọng tài vụ việc được thành lập theo pháp luật trọng tài nước ngoài do các bên thỏa thuận.
Một lưu ý không kém phần quan trọng so với việc xác định trọng tài nước ngoài trong vấn đề Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?, đó là phán quyết trọng tài phải là quyết định của Hội đồng trọng tài giải quyết toàn bộ nội dung vụ tranh chấp và chấm dứt tố tụng trọng tài.
Đối với vấn đề thi phán quyết của trọng tài nước ngoài trong Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?, một khi phán quyết trọng tài được xác định là phán quyết của trọng tài nước ngoài, thì phán quyết trọng tài đó sẽ không thể được thi hành ngay theo pháp luật thi hành án dân sự, mà phán quyết đó phải được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam. Để được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam, phán quyết của Trọng tài nước ngoài phải đáp ứng tất cả quy định sau đây:
- Phán quyết của Trọng tài nước ngoài thuộc trường hợp được xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bao gồm:
- a) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài mà nước đó và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cùng là thành viên của điều ước quốc tế về công nhận và cho thi hành phán quyết của Trọng tài nước ngoài;
- b) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài không thuộc trường hợp quy định tại điểm a nêu trên trên cơ sở nguyên tắc có đi có lại.
- Phán quyết của Trọng tài nước ngoài không thuộc những trường hợp Tòa án không công nhận và cho thi hành phán quyết của Trọng tài nước ngoài tại Việt Nam bao gồm:
(i) Khi Tòa án xét thấy chứng cứ do bên phải thi hành cung cấp cho Tòa án để phản đối yêu cầu công nhận là có căn cứ, hợp pháp và phán quyết trọng tài thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- a) Các bên ký kết thỏa thuận trọng tài không có năng lực để ký kết thỏa thuận đó theo pháp luật được áp dụng cho mỗi bên;
- b) Thỏa thuận trọng tài không có giá trị pháp lý theo pháp luật của nước mà các bên đã chọn để áp dụng hoặc theo pháp luật của nước nơi phán quyết đã được tuyên, nếu các bên không chọn pháp luật áp dụng cho thỏa thuận đó;
- c) Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thi hành không được thông báo kịp thời và hợp thức về việc chỉ định Trọng tài viên, về thủ tục giải quyết vụ tranh chấp tại Trọng tài nước ngoài hoặc vì nguyên nhân chính đáng khác mà không thể thực hiện được quyền tố tụng của mình;
- d) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài được tuyên về một vụ tranh chấp không được các bên yêu cầu giải quyết hoặc vượt quá yêu cầu của các bên ký kết thỏa thuận trọng tài. Trường hợp có thể tách được phần quyết định về vấn đề đã được yêu cầu và phần quyết định về vấn đề không được yêu cầu giải quyết tại Trọng tài nước ngoài thì phần quyết định về vấn đề được yêu cầu giải quyết có thể được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam;
đ) Thành phần của Trọng tài nước ngoài, thủ tục giải quyết tranh chấp của Trọng tài nước ngoài không phù hợp với thỏa thuận trọng tài hoặc với pháp luật của nước nơi phán quyết của Trọng tài nước ngoài đã được tuyên, nếu thỏa thuận trọng tài không quy định về các vấn đề đó;
- e) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài chưa có hiệu lực bắt buộc đối với các bên;
- g) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài bị cơ quan có thẩm quyền của nước nơi phán quyết đã được tuyên hoặc của nước có pháp luật đã được áp dụng hủy bỏ hoặc đình chỉ thi hành.
(ii) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài cũng không được công nhận, nếu Tòa án Việt Nam xét thấy:
- a) Theo pháp luật Việt Nam, vụ tranh chấp không được giải quyết theo thể thức trọng tài;
- b) Việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam phán quyết của Trọng tài nước ngoài trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Vấn đề cần lưu ý nữa trong Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào? đó là thời hạn gửi đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành phán quyết của Trọng tài nước ngoài tại Việt Nam là 03 năm, kể từ ngày phán quyết của Trọng tài nước ngoài có hiệu lực pháp luật. Người được thi hành, người có quyền, lợi ích hợp pháp liên quan hoặc người đại diện hợp pháp của họ có quyền gửi đơn đến Bộ Tư pháp Việt Nam theo quy định của điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc Tòa án có thẩm quyền của Việt Nam theo quy định của Bộ luật này trong trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên không quy định hoặc không có điều ước quốc tế liên quan để yêu cầu Tòa án công nhận và cho thi hành tại Việt Nam phán quyết đó.
Trên đây là nội dung trả lời khái quát về Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?. Nếu gặp khó khăn về vấn đề liên quan đến xác định Phán quyết của Trọng tài nước ngoài là gì? Và được thi hành như thế nào?, vui lòng liên hệ chúng tôi: Phước và Các Cộng Sự là một công ty luật chuyên nghiệp được thành lập tại Việt Nam và hiện có gần 100 thành viên đang làm việc tại ba văn phòng Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Phước và Các Cộng Sự cũng được đánh giá là một trong những công ty luật chuyên về pháp luật dân sự hàng đầu tại Việt Nam mà có các lĩnh vực hành nghề đứng đầu trên thị trường pháp lý như Lao động và Việc làm, Thuế, Mua bán và Sáp nhập, Tranh tụng. Chúng tôi tự tin là một trong những Công ty Luật Tư vấn pháp lý doanh nghiệp cung cấp dịch vụ pháp lý tốt nhất đến Quý Khách hàng.
